We worden steeds vaker populair aangesproken. In ieder geval via reclames, vanuit aanwijsborden, en op websites. Vroeger werd er gevraagd of je getutoyeerd wilde worden; nu wordt dat door anderen bepaald. Ik denk dat Ikea er indertijd mee is begonnen. In hun winkels wordt er van alles aangeprijsd, waarbij Ikea zich steevast tot u richt met ‘je’. Dat zelfde is terug te vinden op hun website en in hun brochures (‘Er zijn nou eenmaal dagen dat je er iets minder fantastisch uitziet – met vitrage voor de spiegel zie je daar niets van.’). Was het een diep doordachte strategie van Ikea, of was het simpelweg omdat in het Zweeds iedereen ‘du’ is, net als in het Engels iedereen ‘you’ is?
Het heeft veel navolging gekregen. Na even surfen op het net kom je al snel uit bij:
Vodafone: ‘Hallo. Waar kunnen we je mee helpen?’
Praxis: ‘Bekijk wanneer jouw winkel open is.’
ANWB: ‘Plan je route.’
Esquire: ‘Jouw keuze.’
Bolcom: ‘Hoi, trakteer je zelf.’
Telfort: ‘Wist je dat …’
En zo kan ik nog wel even doorgaan. Het is misschien allemaal bedoeld om de boodschap directer over te brengen en om de afstand met de klant te verkleinen. De verkoper of producent wil duidelijk maken hoe dicht hij bij u staat. Het is alsof hun boodschap bij u in het oor wordt gefluisterd; zo intiem … Bij mij wekt het alleen maar irritatie op. Als je naar een informatiebalie gaat – en je bent geen kind meer – word je gewoon met ‘u’ aangesproken en als je bij een bedrijf een forse bestelling plaatst, dan word je zeker niet met ‘je’ aangesproken. Laten we blij wezen dat in de Nederlandse taal nog onderscheid bestaat tussen ‘jij’ en ‘u’, zodat je zelf kan bepalen wie je dichter bij je toe laat en wie niet, of wie je juist respect wil tonen.
De grootgrutters doen daar niet aan. Die willen u bij de hand nemen: kom jij maar even mee, dan zal ik jou wel vertellen wat je moet doen en hoe je het moet doen. Het is een soort infantiele betutteling in de lijn van ‘Mijn Overheid’, of ‘Mijn KPN’; de knoppen die je moet indrukken om bij informatie te komen (Greenchoice gebruikt ‘Mijn Dossier’, zo kan het ook!). Het komt neer op ‘Mijn Betutteling’, en dat voel je bijvoorbeeld ook als netbeheerders hun nieuwe zogenaamde ‘slimme’ stroom- en gasmeters bij u willen installeren.
Er zijn nog firma’s die niet mee doen aan het populaire gedoe. Ik vond daartussen de Gamma, Greenchoice, en KLM. Ook de overheid spreekt u nog met ‘u’ aan. Al hoewel Rijkswaterstaat al een zorgwekkende kant opgaat met hun borden langs de weg met opschrift ‘Hou je aan de snelheidslimiet’. Als overheden de populaire kant opschuiven, begeven zij zich op glad ijs. We zijn dan misschien niet allemaal gelijk in Nederland, wij willen wel allemaal gelijk behandeld worden. Als de overheid u met ‘je’ aanspreekt mag jij dat ook doen bij de overheid. Je krijgt dan op een gegeven moment de situatie – bijvoorbeeld tijdens een rechtszaak – dat de verdachte vraagt aan de rechter: ‘Zeg knul’ (mannelijke rechter), of ‘Zeg meid’ (vrouwelijke rechter), ‘wat ga jij me voor straf geven voor wat ik in jouw ogen verkeerd heb gedaan.’ Waarop zo’n rechter zou kunnen reageren met: ‘We gaan jou voor anderhalf jaar in de bak stoppen, zodat jij eens goed kunt overdenken hoe stom jij bent geweest.’
Willen we dit?
Frank de Zanger
* * *
Romans/eBoeken/Luisterboeken van Frank de Zanger zijn te verkrijgen/bestellen bij uw boekhandel en bij webwinkels. Zie Uitgeverij Tournesol: www.tournesol.nl
* * *
Frank de Zanger: schrijver/dichter/tekenaar/liedtekst,comp. 
Geef een reactie