Frank de Zanger: schrijver/dichter/tekenaar/liedtekst,comp.

afbeelding Frank de Zanger

BORIS                                           Luchtruim, 1995

Hij was mij direct opgevallen toen ik het gangpad doorliep, deze zware man met zijn stekende, kleine ogen en zijn stekeltjeshaar. Mijn instapkaart verwees mij naar de stoel pal achter hem. Er was iets aan hem, dat mij meteen alarmeerde. Ik wist niet precies wat het was, maar mogelijk was het zijn arrogante blik en de manier waarop hij schuin onderuit gezakt in zijn stoel hing. Maar goed, eenmaal op mijn plaats werd de man grotendeels aan mijn gezichtsveld onttrokken en het enige waar ik behoefte aan had, na een hectisch project in Indonesië, was een ontspannen reis naar Amsterdam.

Helaas deze rust was mij niet gegund, en dit werd toch veroorzaakt door de man voor mij. Hij begon als een bezetene tijdschriften door te bladeren, die hij bij pakken tegelijk uit de lectuurbakken had gehaald. Hij sloeg de bladzijden agressief om, en gunde één pagina niet langer dan drie seconden zijn blik. De bovenkant van zijn stierennek en zijn stekeltjeshaar kwamen boven de leuning uit, die hij in de meest achterover hellende stand had gezet. Het viel mij op dat boven aan zijn nek zich bestekelde, horizontale huidplooien hadden ontwikkeld, die merkwaardig genoeg tot bijna aan zijn kruin doorliepen. Zo nu en dan slingerde hij een arm over zijn stoelleuning naar achteren. Dan hing er een hand zo groot als een kolenschop voor mijn gezicht. Alles tot daar aan toe, maar wat echt hinderlijk was, waren de kranten en tijdschriften die zich bij mijn benenruimte begonnen op te stapelen. Ik had mijn benen nog niet gestrekt en daardoor kon Boris (want zó moest hij heten) iedere vier minuten een afgewerkt tijdschrift op de hoop onder zijn stoel schuiven.

We moesten de riemen vastmaken. Boris stopte zijn geblader, schoof nog drie tijdschriften op de stapel, en duwde zich met zo’n kracht naar achteren in zijn stoel dat het aluminiumframe kraakte. Terwijl wij steil omhoog de lucht in schoten, hield ik de stapel tijdschriften met mijn voeten in bedwang. Een doordringend toontje gaf aan dat de riemen weer los konden. Meteen ontstond er een ontspannen sfeer. Er kon wat gelopen worden, en het drankje of de borrel zou weldra op een karretje verschijnen. De ontspannenheid was niet doorgedrongen tot de passagier voor mij. Boris had een vers tijdschrift opgediept en bladerde er weer driftig op los. Ik had zo langzamerhand wel eens zin om mijn benen te strekken, maar de stapel lectuur voor mij op de grond maakte dat onmogelijk. Plompverloren mijn schoenen op de stapel plaatsen vond ik wat al te bot. Hoe dit aan te pakken? Natuurlijk kon ik hem aantikken en vragen of hij zijn tijdschriften wilde weghalen, maar zijn hele optreden nodigde niet uit tot een gesprek. Ik besloot tot een andere aanpak. Ik zou langzaam het hele zaakje naar voren schuiven, dan zou Boris dit wel merken. Hij zal bij zichzelf denken: ‘ah natuurlijk, ik zit de benenruimte van mijn achterbuurman vol te proppen, dat kan niet. Ik zal het wel even weghalen en die tijdschriften terugzetten in de lectuurbakken, dan heeft een ander er ook nog wat aan’. Zo zou het gaan. Waarom het slechtste gedacht van een willekeurige medepassagier?

Langzaam schoof ik de stapel naar voren. Na enkele centimeters kwam ik er niet verder mee. Ik voelde zelfs een zekere tegendruk ontstaan en het pakket tijdschriften kwam weer een beetje terug. Ach Boris heeft er geen erg in en schuift toevallig zijn maat 46 een beetje naar achteren. Ik zal toch iets meer druk achter het geheel moeten zetten.

Ik schoof met beide voeten de stapel voorwaarts. Weer haperde de hele berg. Maar toen ineens schoten de tijdschriften weg. Maar niet recht naar voren! Ze hadden een uitweg gevonden naar de zijkant. Ik zag dan ook een hele reeks magazines het gangpad opschieten. Ze passeerden Boris en bleven toen als een waaier uitgespreid in het gangpad liggen. Het stekeltjeshoofd voor mij bewoog nu helemaal niet meer. Daarna verdween het uit mijn gezichtsveld, maar het kwam langzaam aan de zijkant van zijn stoel weer te voorschijn. Uit zijn vervaarlijk brede kop schoten twee laserstralen naar mij toe. Ik zei: ‘Sorry, ik schoot uit met mijn been. Maar zou u die stapel tijdschriften weg willen halen. Ik kan mijn benen niet kwijt.’

Ik schrok behoorlijk van zijn kop, en als verdediging zette ik een paar ogen op die zijn laserstralen lieten verbleken als het schijnsel van een zaklantaarntje. Hij draaide zijn kop weer terug en trok met een ruk de resterende tijdschriften weg onder zijn stoel.

Was het daarbij gebleven, dan zou ik dit verhaal niet hebben geschreven. Boris kwam weer terug. Opnieuw langszij, dit keer met een arm erbij. Hij keek mij vreemd aan, alsof hij door me heen keek en zei (in het Engels): ‘Kom, ik wil je wat laten zien!’ Hierbij maakte hij een beweging met zijn hand zoals een vader zijn peuter roept. Ik was nu hevig gealarmeerd. Wat hij wil, dacht ik, is dat ik naar voren buig om beter te kunnen zien (wat het dan ook mogen zijn) en dan geeft hij mij een dreun op mijn gezicht met die enorme kolenschop die daar nu langszij hangt. Ik drukte mij nog verder naar achteren in mijn stoel en vanuit die positie zei ik: ‘Nee, dank u hartelijk, de tijdschriften zijn verwijderd. Ik kan nu mijn benen kwijt.’

Weer klonk er: ‘Kom, kom, ik wil je wat laten zien!’

Uiterst geïrriteerd nu door zijn arrogante ‘kom, kom’, zei ik nu bits dat bij mij nu alles in orde was en dat ik bedankte voor iedere verdere uitleg, van welke aard dan ook. Ik zag in mijn linker ooghoeken de Duitse vrouw naast mij aan het raam (één lege stoel tussen ons in), die ons ‘gesprek’ aandachtig had gevolgd, als een banaan in elkaar krimpen. Het hoofd van Boris keek me nu licht verbaasd aan, en verdween weer achter de leuning. Nog vóór de landing in Singapore kwam zijn hoofd nog eens, nu in volle glorie, boven de leuning uit. Vier ogen doorboorden elkaar.

Tijdens het traject naar Amsterdam herhaalde zich het ritueel. Hij kwam wat naar boven, draaide zich om en keek mij doordringend aan. Ik keek terug met dezelfde intensiteit. Ineens stond hij op en opende het bagageluik boven hem. Dit was mijn kans om hem duidelijk te maken dat ik niet bang voor hem was. Ik stond op, opende de bagageruimte boven mijn stoel en deed alsof ik iets wilde pakken. Ik stond vlak naast hem, alleen gescheiden door zijn stoelleuning. Wij waren even lang, maar hij was anderhalf keer zo breed als ik, en ik schatte hem twee keer zo zwaar. We keken elkaar aan: vier lazerstralen.

Een deel van de verdere terugreis besteedde ik aan het uitstippelen van mijn ‘plan de campagne’. Grote genade, deze vent is levensgevaarlijk. Als we straks landen op Schiphol staat hij mij aan het eind van de slurf op te wachten en slaat me in elkaar! Ik groef terug in mijn karatelessen. Was anderhalf jaar onderricht, weliswaar van een echte Japanner, voldoende om deze stier met stekelharen van mijn lijf te houden? In gedachten herhaalde ik een aantal eenvoudige, maar doeltreffende ‘kicks’ en ‘punches’. Snelheid was geboden. Daar kwam het op aan! Waarschijnlijk was snelheid het enige warmee ik hem de baas zou kunnen blijven.

De landing werd ingezet. Even later taxieden we naar de slurf, die al uitnodigend op ons wachtte. We stonden op van onze plaatsen. Ik keek recht op zijn stierennek. Hij draaide zich om. En toen gebeurde het… Hij stak zijn hand naar mij uit. In een roes greep ik zijn hand en voelde een stevige handdruk. Hij schudde mijn hand een paar keer flink op en neer. Ik keek in één van de vriendelijkste gezichten die ik de laatste jaren heb gezien. We hebben geen woord meer gewisseld.

© Frank de Zanger, uit ‘WERELD-IMPRESSIES VAN EEN JETPLANE-NOMADE’, zie Uitgeverij Tournesol

* * *

De Romans/eBoeken/Luisterboeken van Frank de Zanger zijn te verkrijgen/bestellen bij uw boekhandel en bij webwinkels. Zie Uitgeverij Tournesol: www.tournesol.nl